ഗാസാ വെടിനിര്‍ത്തല്‍ അവസാനിക്കുന്നു. ഇനിഎന്ത് എന്ന ആകാംക്ഷയില്‍ ലോകം.

ഗാസയിലെ ആദ്യ ഘട്ട വെടിനിർത്തൽ അവസാനത്തിലേക്ക് അടുക്കുകയാണ്. അടുത്തതായി എന്ത് സംഭവിക്കുമെന്ന് ലോകം ആകാംക്ഷയോടെികാത്തിരിക്കുന്പോഴും ഇസ്രായേലും ഹമാസും വെടിനിര്‍ത്തലിനെക്കുറിച്ച് ഒരു സൂചനയും നല്‍കുന്നില്ല. ഡസൻ കണക്കിന് ഇസ്രായേലി ബന്ദികളെ മോചിപ്പിച്ചതും നൂറുകണക്കിന് പലസ്തീൻ തടവുകാരെ മോചിപ്പിച്ചതും മാത്രമാണ് ഒന്നാംഘട്ട വെടിനിര്‍ത്തലിന്‍റെ ആകെ ഫലം.

കൂടുതല്‍ ബന്ധികളെ മോചിപ്പിക്കുന്നതിനായി ഒന്നാം ഘട്ട വെടിനിര്‍ത്തല്‍ സാരാംശത്തില്‍ തുടരണമെന്ന് ഇസ്രായേലികൾ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. ഗാസയിൽ ഇപ്പോഴും 24 ഇസ്രായേലി ബന്ദികൾ ജീവിച്ചിരിപ്പുണ്ടെന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു. പലസ്തീൻ തടവുകാരെ മോചിപ്പിക്കുന്നതിനും ഗാസയിലേക്ക് കൂടുതൽ സഹായങ്ങൾ എത്തിക്കുന്നതിനും പകരമായി, ജീവനോടെയും മരിച്ചവരായും കൂടുതല്‍ ബന്ധികള്‍ കൈമാറ്റം ചെയ്യപ്പെടും എന്ന് അവർ വിശ്വസിക്കുന്നു.

എന്നാൽ കരാറിന്റെ രണ്ടാം ഘട്ടത്തിൽ വിഭാവനം ചെയ്തതുപോലെ, ഇസ്രായേൽ സൈന്യം ഇപ്പോഴും കൈവശപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്ന ഗാസയുടെ ചില ഭാഗങ്ങളിൽ നിന്ന് പിൻവാങ്ങുകയും സംഘർഷത്തിന് സ്ഥിരമായ ഒരു അന്ത്യം കുറിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് ചർച്ചകളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നുവെന്ന് ഹമാസ് വാദിക്കുന്നു. ഇസ്രായേൽ “ഗാസ മുനമ്പിനെതിരെ ആക്രമണം പുനരാരംഭിക്കാനുള്ള സാധ്യത നിലനിർത്തിക്കൊണ്ട്, തങ്ങളുടെ ബന്ദികളെ വീണ്ടെടുക്കുക എന്നതാണ് ലക്ഷ്യമിടുന്നത്, ഇത് കരാറിന്റെ നിബന്ധനകൾക്ക് വിരുദ്ധമാണ്.” “അധിനിവേശം നിർദ്ദേശിച്ച രീതിയിൽ ആദ്യ ഘട്ടം നീട്ടുന്നത് ഞങ്ങൾക്ക് സ്വീകാര്യമല്ല.” ഹമാസ്ഹ നേതാവ് ഹസീം ഖാസി ശനിയാഴ്ച സിഎൻഎന്നിനോട് പറഞ്ഞു,

വെടിനിർത്തൽ കരാർ പ്രകാരം, രണ്ടാം ഘട്ടം ഉടൻ ആരംഭിക്കേണ്ടതായിരുന്നു. എന്നാൽ രണ്ടാം ഘട്ടത്തെക്കുറിച്ച് നിലവിൽ “ചർച്ചകളൊന്നും” നടക്കുന്നില്ല. ചർച്ചകൾ പനരാരംഭിക്കാത്ത കാലത്തോളം വെടിനിർത്തൽ തുടരാമെന്ന് വെടിനിർത്തൽ കരാർ വ്യവസ്ഥ ചെയ്യുന്നു, പക്ഷേ അവർ അങ്ങനെയാണെന്ന് വ്യക്തമല്ല. “ബന്ദികളാക്കൽ കരാറിന്റെ തുടർച്ച” സംബന്ധിച്ച് ഇസ്രായേൽ പ്രധാനമന്ത്രി ബെഞ്ചമിൻ നെതന്യാഹു ശനിയാഴ്ച വൈകുന്നേരം മന്ത്രിമാരുമായി ഒരു കൂടിക്കാഴ്ച നടത്തുമെന്ന് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഓഫീസ് പറയുന്നു. വെള്ളിയാഴ്ച കെയ്‌റോയിൽ നിന്ന് ഒരു ഇസ്രായേൽ പ്രതിനിധി സംഘം അവിടെ എത്തിയതിന് ഒരു ദിവസം കഴിഞ്ഞ് പെട്ടെന്ന് മടങ്ങി. കൂടുതൽ ബന്ദികളെ മോചിപ്പിക്കുന്നതിനായി ഇസ്രായേൽ കരാറിന്റെ ആദ്യ ഘട്ടം “കഴിയുന്നത്ര” നീട്ടാൻ ശ്രമിക്കുകയാണെന്ന് ഈ വിഷയവുമായി പരിചയമുള്ള ഒരു ഇസ്രായേലി സ്രോതസ്സ് ആഴ്ചയുടെ തുടക്കത്തിൽ സിഎൻഎന്നിനോട് പറഞ്ഞു.

ജനുവരിയിൽ വെടിനിർത്തൽ പ്രാബല്യത്തിൽ വന്നതിനു ശേഷം ഗാസയിൽ ഒരു ദശാബ്ദക്കാലമായി തടവിലായിരുന്ന രണ്ട് പുരുഷന്മാരും തെക്കൻ ഇസ്രായേലിൽ കിബ്ബറ്റ്സിൽ ജോലി ചെയ്തിരുന്ന അഞ്ച് തായ് പൗരന്മാരും ഉൾപ്പെടെ ആകെ 33 ഇസ്രായേലി ബന്ദികളെ വിട്ടയച്ചു. എട്ട് മൃതദേഹങ്ങൾ തിരികെ നൽകി. അവയിൽ ഇസ്രായേലികൾക്ക് അത്യധികം വൈകാരിക നിമിഷം സമ്മാനിച്ച ഷിരി ബിബാസിന്റെയും അവരുടെ രണ്ട് ചെറിയ ആൺമക്കളുടെയും അവശിഷ്ടങ്ങൾ ഉൾപ്പെടുന്നു.

പകരമായി 120 സ്ത്രീകളും കുട്ടികളും ഉൾപ്പെടെ ആകെ 1,737 പലസ്തീൻ തടവുകാരെ ഇസ്രായേൽ വിട്ടയച്ചു. 2023 ഒക്ടോബറിൽ ഇസ്രായേലിനെതിരായ ഹമാസ് ആക്രമണത്തിന് ശേഷം മോചിപ്പിക്കപ്പെട്ട ആയിരം തടവുകാരെ അറസ്റ്റ് ചെയ്തിരുന്നു; മറ്റുള്ളവർ ജീവപര്യന്തം ഉൾപ്പെടെ ദീർഘകാല തടവ് ശിക്ഷ അനുഭവിക്കുന്നവരായിരുന്നു. ചിലർ പതിറ്റാണ്ടുകളായി ഇസ്രായേലി ജയിലുകളിൽ കഴിയുകയായിരുന്നു. കൂടാതെ വടക്കും തെക്കും ഗാസയെ വിഭജിക്കുന്ന ഒരു പ്രധാന ഇടനാഴിയിൽ നിന്ന് ഇസ്രായേൽ സൈന്യം പിൻവാങ്ങിയിരുന്നു.

ഇതിനു പകരമായി, കരാറിന്റെ ആദ്യ ഘട്ടത്തിന്റെ ഭാഗമായ ഗാസയിലെ ജനങ്ങൾ വടക്കൻ ഭാഗത്തേക്ക് മടങ്ങുന്നത് ഇസ്രായേൽ വൈകിപ്പിച്ചതായും അവശ്യ മരുന്നുകളും ആശുപത്രി സാധനങ്ങളും ടെന്റുകളും പ്രീഫാബ്രിക്കേറ്റഡ് വീടുകളും ഇന്ധനവും അവശിഷ്ടങ്ങൾ നീക്കം ചെയ്യുന്ന യന്ത്രങ്ങളും ഗാസയിലേക്ക് പ്രവേശിക്കുന്നത് തടസ്സപ്പെടുത്തിയതായും ഹമാസ് ആരോപിച്ചു.

വെടിനിർത്തലിന്റെ ആദ്യ ഘട്ടം സുഗമമായിരുന്നില്ല, കരാർ ലംഘിക്കുന്നുവെന്ന് ഇരുപക്ഷവും പരസ്പരം ആരോപിച്ചു. ഹമാസ് സംഘടിപ്പിച്ച ബന്ധികളുടെ കൈമാറ്റ ചടങ്ങുകൾ പലപ്പോഴും വിമർശിക്കപ്പെട്ടു, പ്രത്യേകിച്ച് ഷിരി ബിബാസിന്റെ മൃതദേഹം ഒരു ഗാസൻ സ്ത്രീയുടേതാണെന്ന് തെളിഞ്ഞതിൽ ഇസ്രായേലിനെ അലോസരപ്പെടുത്തി. ഷെഡ്യൂളിൽ നിരവധി കാലതാമസങ്ങളും മാറ്റങ്ങളും ഉണ്ടായി, നല്ലൊരു പരിധിവരെ തടസ്സപ്പെടുത്തലും ഉണ്ടായി, പക്ഷേ അന്താരാഷ്ട്ര മധ്യസ്ഥർക്ക് കരാർ നിലനിർത്താൻ കഴിഞ്ഞു. ഈ പശ്ചാത്തലത്തിൽ, കരാറിന്റെ രണ്ടാം ഘട്ടത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ചർച്ചകൾ ഫെബ്രുവരി തുടക്കത്തിൽ ആരംഭിക്കേണ്ടതായിരുന്നു. രണ്ടാം ഘട്ടത്തിൽ ഇസ്രായേൽ താൽപ്പര്യം കാണിക്കുന്നില്ലെന്ന് ഹമാസിന്റെ ആരോപണങ്ങൾക്കിടയിലാണ് ഇവ ആവർത്തിച്ച് വൈകിയത്.

ആദ്യ ഘട്ടം പൂർത്തിയായിക്കഴിഞ്ഞാൽ യുദ്ധത്തിലേക്ക് മടങ്ങണമെന്ന് ഇസ്രായേൽ മന്ത്രിസഭയിലെ വലതുപക്ഷ അംഗങ്ങൾ ആവശ്യപ്പെട്ടു. നെതന്യാഹുവിന്റെ ഭരണകൂടത്തെ നിലനിർത്തുന്നതിൽ അവരുടെ പിന്തുണ നിർണായകമാണ്, അത് മാസാവസാനത്തോടെ ഒരു ബജറ്റ് പാസാക്കേണ്ടതുണ്ട്. അതിനാൽ വെടിനിർത്തൽ കരാറിനോട് എതിർപ്പുള്ള ഇസ്രായേലിലെ ഒരു വലിയ വിഭാ​ഗത്തെ എതിർക്കുവാനും നെതന്യാഹുവിനു കഴിയുന്നില്ല.

ഇതിനിടയിൽ ​ഗാസയിലെ രണ്ട് ദശലക്ഷം ആളുകളെ നീക്കം ചെയ്യുന്നതിനുള്ള ട്രംപിന്റെ ബ്ലൂപ്രിന്റിന് ബദൽ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നതിനുള്ള അറബ് പദ്ധതി വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. ഗാസയുടെ പുനർനിർമ്മാണം, ഭരണം, സുരക്ഷ എന്നിവയ്ക്കായി 10 വർഷത്തെ ഉത്തരവ് വിഭാവനം ചെയ്യുന്നതായും ചൊവ്വാഴ്ച ഒരു അറബ് ലീഗ് ഉച്ചകോടിക്ക് പോകുമെന്നും പ്രാദേശിക സ്രോതസ്സുകൾ പറയുന്നു. തുടർന്ന് ഇത് ട്രംപ് ഭരണകൂടത്തിന് കൈമാറും. ഇത് അറബ് ഇസ്രായേൽ ശത്രുതയ്ക്ക് ഉറച്ചതും സുസ്ഥിരവുമായ ഒരു അന്ത്യം കുറിക്കുന്ന ഒരു ദീർഘകാല പദ്ധതിയാണ്. എന്നാൽ ഇസ്രായേൽ സർക്കാർ അതിന് തയ്യാറാണെന്നതിന്റെ ഒരു സൂചനയും നല്‍കുന്നില്ല.