സംഭാൽനു പിന്നാലെ ബുദൗണിലെ ജുമാ മസ്ജിദ് ഉം തർക്കഭൂമി…!
ഉത്തർപ്രദേശിലെ ബുദൗണിലെ ജുമാ മസ്ജിദ് എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഷംസി ഷാഹി മസ്ജിദ് പുരാതന ക്ഷേത്രമാണെന്ന് അവകാശപ്പെട്ട് ഹിന്ദു സംഘടനകള് രംഗത്തെത്തിയതോടെ മറ്റൊരു മുസ്ലീം പള്ളിയും തര്ക്കത്തിലായി. പുരാതന നീലകണ്ഠ മഹാദേവ് ക്ഷേത്രത്തിൻ്റെ സ്ഥലത്താണ് മസ്ജിദ് നിർമ്മിച്ചതെന്നും അതിനാല് ആരാധന നടത്താൻ അനുമതി നല്കണമെന്നും ആവശ്യപ്പെട്ട് അഖില ഭാരത ഹിന്ദു മഹാസഭ ബുദൗണിലെ സിവില് കോടതിയില് അപേക്ഷ നല്കിയതോടെയാണ് പള്ളിതര്ക്കം വീണ്ടും വിവാദമായത്.
ഹിന്ദു സംഘടനയുടെ ഹർജി പരിഗണിക്കുന്ന കോടതി മുസ്ലീം പക്ഷത്തോട് തങ്ങളുടെ വാദം ഡിസംബർ 10നകം പൂർത്തിയാക്കണമെന്ന് ആവശ്യപ്പെട്ടു. ഷംസി ഷാഹി ജുമാ മസ്ജിദ് ഇൻ്റസാമിയ കമ്മിറ്റിയും വഖഫ് ബോർഡും, അഖില ഭാരത ഹിന്ദു മഹാസഭയുടെ നിലപാടിനെ ചോദ്യം ചെയ്തു കൊണ്ട് ഹർജി തള്ളണമെന്ന് കോടതിയില് ആവശ്യപ്പെട്ടു.
2022ൽ അഖിൽ ഭാരത് ഹിന്ദു മഹാസഭയുടെ അന്നത്തെ കൺവീനറായിരുന്ന മുകേഷ് പട്ടേൽ നീലകണ്ഠ മഹാദേവ ക്ഷേത്രം പള്ളി സ്ഥലത്ത് നിലനിന്നിരുന്നുവെന്ന് അവകാശപ്പെട്ടതോടെയാണ് തര്ക്കം ആരംഭിച്ചത്. ഒരു പഴയ ക്ഷേത്രം തകർത്ത് ആണ് മസ്ജിദ് നിർമ്മിച്ചതെന്ന് ഹരജിക്കാർ അവകാശപ്പെട്ടു. കോടതി ഉത്തരവ് പ്രകാരം ഒരു മുസ്ലീം പള്ളിയുടെ സർവേയ്ക്കെതിരായ പ്രതിഷേധത്തിനിടെ സംഭാൽ ജില്ലയിലുണ്ടായ അക്രമത്തിന് ശേഷമുണ്ടായ പുതിയ വിവാദം ദേശീയ ശ്രദ്ധ ആകര്ഷിച്ചിരിക്കുകയാണ്.
ഷംസി ഷാഹി ജുമാ മസ്ജിദ്ന് 850 വർഷത്തോളം പഴക്കമുണ്ടെന്ന് വാദിച്ച മസ്ജിദ് കമ്മറ്റി അവിടെ ഒരു ക്ഷേത്രവും ഉണ്ടായിരുന്നില്ലെന്നും ഹിന്ദുക്കളുടെ ആരാധന മുമ്പ് ഒരിക്കലും പള്ളിയിൽ നടത്തിയിട്ടില്ലെന്നും പറഞ്ഞു. കേസിൽ വാദിയാകാൻ ഹിന്ദു സംഘടനയ്ക്ക് നിയമപരമായ അവകാശമില്ലെന്ന് മസ്ജിദ് കമ്മറ്റി വാദിച്ചു. കോടതിയിൽ ഇത്തരമൊരു ഹർജി ഫയൽ ചെയ്യുന്നത് 1991ലെ ആരാധനാലയ നിയമത്തിൻ്റെ ലംഘനമാണെന്നും മസ്ജിദ് കമ്മറ്റി കോടതിയില് പറഞ്ഞു. പുരാതന നീലകണ്ഠ മഹാദേവ് മന്ദിറിൻ്റെ സ്ഥലമാണിതെന്ന് അവകാശപ്പെട്ട ഹിന്ദു സംഘടനയുടെ നിവേദനം അര്ത്ഥ രഹിതമാണെന്നു ഷംസി ഷാഹി മസ്ജിദിൻ്റെയും വഖഫ് ബോർഡിൻ്റെയും മസ്ജിദ് ഇൻ്റസാമിയ കമ്മിറ്റിയുടേയും ഭാരവാഹികള് പറഞ്ഞു.
ബുദൗൻ കേസിൽ ഹിന്ദു മഹാസഭയുടെ അഭിഭാഷകൻ വേദ് പ്രകാശ് സാഹു മസ്ജിദ് കമ്മറ്റി വിഷയം വലിച്ചിഴയ്ക്കാൻ ശ്രമിക്കുകയാണെന്ന് ആരോപിച്ചു. തങ്ങളുടെ പക്കല് മതിയായ തെളിവുകൾ ഉണ്ടെന്നും ആരാധനയ്ക്കായി കോടതിയിൽ നിന്ന് അനുമതി ലഭിക്കുമെന്നും സാഹു അവകാശപ്പെട്ടു. മഹിപാൽ രാജാവിൻ്റെ കോട്ടയിലെ നീലകണ്ഠ ക്ഷേത്രം അടിമ രാജവംശത്തിൻ്റെ ഭരണാധികാരിയും ആക്രമണകാരിയുമായ ഷംസുദ്ദീൻ ഇൽതുത്മിഷ് തകർത്ത് പള്ളിയാക്കി മാറ്റിയതായി മുകേഷ് പട്ടേൽ അവകാശപ്പെട്ടു.
“ഞങ്ങൾക്ക് ഞങ്ങളുടെ അവകാശങ്ങൾ ലഭിക്കും, അതിനായി ഞങ്ങൾക്ക് വേണ്ടിവന്നാൽ ഞങ്ങൾ സുപ്രീം കോടതി വരെ പോകും,” പട്ടേൽ പറഞ്ഞു. സോത മൊഹല്ല എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഉയർന്ന പ്രദേശത്താണ് ഈ മസ്ജിദ് നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്, ഇത് ബുദൗൺ പട്ടണത്തിലെ ഏറ്റവും ഉയരം കൂടിയ കെട്ടിടമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. 23,500 കപ്പാസിറ്റിയുള്ള രാജ്യത്തെ നിലവിലുള്ള മൂന്നാമത്തെ ഏറ്റവും പഴക്കമേറിയതും ഏഴാമത്തെ വലിയ പള്ളിയുമാണിത്.
ഇരുവിഭാഗങ്ങളുടേയും വാദം കേട്ട സിവിൽ ജഡ്ജി (സീനിയർ ഡിവിഷൻ) അമിത് കുമാർ സിംഗ് കേസ് ഡിസംബർ 10 ലേക്ക് മാറ്റിവച്ചു. ഡിസംബർ 10 ന് രാവിലെ 10.30 ന് കോടതിയിൽ ഹാജരാകാൻ മുസ്ലീം പക്ഷത്തോട് നിർദ്ദേശിച്ച കോടതി, മുസ്ലീം വിഭാഗം അന്നുതന്നെ വാദം പൂർത്തിയാക്കണമെന്നും അതിനുശേഷം ഹരജിക്കാരൻ കോടതിക്ക് മുമ്പാകെ ഹാജരാകണമെന്നും നിർദ്ദേശിച്ചിട്ടുണ്ട്.
ചരിത്രപരമായ റഫറൻസുകളും ക്ലെയിമുകളും
ഗസറ്റിയർ ഓഫ് ഇന്ത്യ ഉത്തർപ്രദേശ് — ഡിസ്ട്രിക്റ്റ് ബുദൗൺ ഉൾപ്പെടെയുള്ള ചരിത്ര രേഖകളിലും ഈ വിഷയം വളരെയധികം ശ്രദ്ധ ആകർഷിക്കുന്നതാണ്. രേഖ അനുസരിച്ച്, ഒരു പഴയ ശിലാക്ഷേത്രത്തിൻ്റെ അവശിഷ്ടങ്ങളിലാണ് ഷംസി ഷാഹി മസ്ജിദ് നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. ഈ മസ്ജിദ് നിർമ്മിക്കാൻ ഉപയോഗിച്ച വസ്തുക്കൾ നശിപ്പിക്കപ്പെട്ട ചില ക്ഷേത്രങ്ങളുടെയോ കൊള്ളയടിക്കപ്പെട്ട മറ്റ് ക്ഷേത്രങ്ങളുടെയോ ഭാഗങ്ങള് കൊണ്ടാണെന്ന് തോന്നുന്നതായി,” ഗസറ്റിയർ കുറിക്കുന്നു.
എഡി 1202 മുതൽ 1210 വരെ ബുദൗണിലെ ആദ്യത്തെ ഗവർണറായിരുന്ന ഷംസ്-ഉദ്-ദിൻ ഇൽതുത്മിഷിൻ്റെ സംഭാവനകളും ഗസറ്റിയർ എടുത്തുകാണിക്കുന്നു: “ഏറ്റവും പഴക്കമുള്ള മുസ്ലീം കെട്ടിടം ബുദായിയിലെ ആദ്യത്തെ ഗവർണറായ ഷംസ്-ഉദ്-ദിൻ ഇൽതുത്മിഷിൻ്റെ ഈദ്ഗാ ആയിരിക്കും. എ.ഡി 1202 മുതൽ 1200 വരെ അതിൻ്റെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ ഉള്ളത് ഏകദേശം 2 കാതം അകലത്തിലാണ്. പഴയ നഗരത്തിൻ്റെ പടിഞ്ഞാറൻ പ്രാന്തപ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്ന്, 91.4 മീറ്റർ നീളമുള്ള കൂറ്റൻ ഇഷ്ടിക മതിൽ ഭാഗം കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഇൽത്തുമിഷ് പ്രസിദ്ധമായ ജാമി മസ്ജിദ് പൂർത്തിയാക്കിയില്ലെങ്കിലും ബുദൗണിൽ കൂടുതൽ പ്രകടമായ രീതിയിൽ അതിന്റെ സ്മാരകങ്ങള് അവശേഷിപ്പിച്ചു. പഴയ നഗരത്തിൻ്റെ ഉയർന്ന ഭാഗത്ത് മൗലവി തോല മുഹല്ലയിലാണ് ഇത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.
ഈ മസ്ജിദ് പണിയാൻ ഉപയോഗിച്ച വസ്തുക്കൾ നശിപ്പിക്കപ്പെട്ട ക്ഷേത്രത്തിന്റേയോ കൊള്ളയടിക്കപ്പെട്ട ക്ഷേത്രങ്ങളുടെയോ ഭാഗങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ടെന്നും പഴയ ഒരു ശിലാക്ഷേത്രത്തിൻ്റെ അവശിഷ്ടങ്ങൾക്കു മുകളിലാണ് ഇത് നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നതെ ന്നും തെളിവുകളുണ്ട്. വടക്ക് നിന്ന് തെക്ക് വരെ ഏകദേശം 85.3 മീറ്ററും പടിഞ്ഞാറൻ ബാഹ്യ മതിലിൻ്റെ മുഖം മുതൽ കിഴക്കൻ ഗേറ്റിൻ്റെ മുൻഭാഗം വരെ ഏകദേശം 09 മീറ്ററും വലുപ്പമുണ്ട്. “5.5 മീറ്റർ വീതിയിൽ കമാനാകൃതിയിലുള്ള തുറസ്സുകളാൽ ചുവരുകൾ കിഴക്കും വടക്കും തെക്കും തുളച്ചിരിക്കുന്നു, പടിഞ്ഞാറ് ആഴത്തിലുള്ള മിഹ്റാബ് ഉണ്ട്, രണ്ട് ചെറിയ കൊത്തുപണികളുള്ള തൂണുകൾ ഉണ്ട്, അവ പഴയ ഹിന്ദു ക്ഷേത്രത്തിൽ നിന്ന് എടുത്തതാണെന്ന് തോന്നുന്നു,” രേഖയിൽ പറയുന്നു.
ആർക്കിയോളജിക്കൽ തെളിവുകൾ
ക്ഷേത്ര സിദ്ധാന്തത്തിൻ്റെ വക്താക്കൾ ഉദ്ധരിച്ച കൂടുതൽ തെളിവുകൾ പുരാതന ഹിന്ദു ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ നിന്ന് ലഭിച്ച മണൽക്കല്ലുകൾ ഉപയോഗിച്ച് മസ്ജിദ് നിർമ്മിച്ചതായി വിവരിക്കുന്ന ആർക്കിയോളജിക്കൽ സർവേ ഓഫ് ഇന്ത്യയുടെ (നമ്പർ 19) ഓർമ്മക്കുറിപ്പുകളിൽ നിന്നാണ്.
“ഏകദേശം 12 അടി വരെ ഉയരത്തിൽ, മസ്ജിദ് നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത് ഏതാണ്ട് പൂർണ്ണമായും മണൽക്കല്ലുകൾ കൊണ്ടാണ്, കൂടുതൽ പുരാതന ഹിന്ദു ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ നിന്ന് കൊള്ളയടിക്കപ്പെട്ടതാണ്. പള്ളിയുടെ ഇരുവശത്തും ഏതോ ഹിന്ദു കെട്ടിടത്തിൽ നിന്ന് എടുത്ത ഒരു കുള്ളൻ സ്തംഭം ഇന്നത്തെ സ്ഥാനത്തിന് അനുയോജ്യമായി ചുരുക്കിയിരിക്കുന്നു. “റിപ്പോർട്ട് പറയുന്നു.
“ഏറ്റവും പുരാതനമായ ഒന്നിന് പുറമേ, ജാമി മസ്ജിദ് ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ മുസ്ലീം പള്ളികളിൽ ഒന്നാണ്. ഏകദേശം 12 അടി വരെ ഉയരമുള്ള ഈ മസ്ജിദ് ഏതാണ്ട് പൂർണ്ണമായും മണൽക്കല്ലുകൾ കൊണ്ടാണ് നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്, കൂടുതൽ പുരാതന ഹിന്ദു ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ നിന്ന് കൊള്ളയടിച്ചതാണ്,” അതിൽ പറയുന്നു. .
“ഇതിൻ്റെ ഇരുവശത്തും ഏതോ ഹിന്ദു കെട്ടിടത്തിൽ നിന്ന് എടുത്ത ഒരു കുള്ളൻ സ്തംഭം ഇന്നത്തെ സ്ഥാനത്തിന് അനുയോജ്യമായി ചുരുക്കിയിരിക്കുന്നു,” അത് കൂട്ടിച്ചേർക്കുന്നു. കൂടാതെ, ആർക്കിയോളജിക്കൽ സർവ്വേ ഓഫ് ഇന്ത്യ ഗംഗാ പ്രവിശ്യകളിലെ ഒരു പര്യടനത്തിൻ്റെ റിപ്പോർട്ട് (1875-76, 1877-78) സൂചിപ്പിക്കുന്നത്, മുഹമ്മദൻമാർ നശിപ്പിച്ചതായി ആരോപിക്കപ്പെടുന്ന ഹർമന്ദർ ക്ഷേത്രത്തിൻ്റെ സ്ഥലത്താണ് മസ്ജിദ് നിർമ്മിച്ചതെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. “ഹർമന്ദർ എന്ന പേരിൽ മഹിപാൽ ഒരു ക്ഷേത്രം നിർമ്മിച്ചതായി പറയപ്പെടുന്നു, അത് മുഹമ്മദന്മാർ നശിപ്പിച്ചു, ഇന്നത്തെ ജാമി മസ്ജിദ് അതിൻ്റെ സ്ഥലത്താണ് നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്,” റിപ്പോർട്ട് പറയുന്നു.