രാഹുൽ​ഗാന്ധി റായ്ബറേലിയിലേക്ക് എത്തുമ്പോൾ…?

രാഷ്ട്രീയ കരുനീക്കങ്ങളുടെ ഭാ​ഗമായി രാഹുൽ ഗാന്ധി ഒടുവിൽ പ്രധാന സംസ്ഥാനമായ ഉത്തർപ്രദേശിലെ അമേഠിക്ക് പകരം റായ്ബറേലിയിൽ നിന്ന് മത്സരിക്കാൻ തീരുമാനിച്ചു, റായ്ബറേലിയിൽ രാഹുൽ മത്സരിക്കുന്നത് രാഷ്ട്രീയ നിലനിൽപ്പിന് വേണ്ടി കോൺഗ്രസ് നേതൃത്വം ദക്ഷിണേന്ത്യയിലേക്ക് രക്ഷപ്പെട്ടുവെന്ന കള്ളപ്രചാരണങ്ങൾ പൊളിച്ചെഴുതും എങ്കിലും ഇറാനിയിൽനിന്ന് അമേഠി തിരിച്ചുപിടിക്കാൻ അദ്ദേഹ കരുത്തില്ലന്ന പേരുദോഷവും പേറിയാണ് അമേത്തിയിലെ പാർട്ടി പ്രവർത്തകരും കോൺഗ്രസ് അനുഭാവികളും അദ്ദേഹത്തെ ആകാംക്ഷയോടെ കാത്തിരിക്കുമ്പോൾ അമേത്തി സീറ്റ് ​ഗാന്ധികുടുംബത്തിന്റെ വിശ്വസ്തനും കുടുംബസുഹൃത്തുമായ കിഷോരി ലാൽ ശർമ്മയ്ക്ക് സമ്മാനിച്ച് റായിബറേലിയിലേക്കുള്ള രാഹുലിന്റെ യാത്ര. 2019ൽ 55,120 വോട്ടുകൾക്ക് സ്മൃതി ഇറാനി രാഹുലിനെ പരാജയപ്പെടുത്തിയശേഷം “ഷെഹ്‌സാദ” തിരിച്ചുവരാൻ ഭയപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു എന്ന പ്രതീതി രാജ്യത്ത് സൃഷ്ടിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്ന സ്മൃതി ഇറാനിയെ ഒരു പാഠം പഠിപ്പിക്കാൻ രാഹുൽ തിരിച്ചുവരും എന്ന് കരുതിയ അമേത്തിയിലെ കോൺ​ഗ്രസ് പ്രവർത്തകർക്ക് ഇതൊരു ആൻ്റിക്ലൈമാക്‌സും നിരാശയും ആണെന്നതിൽ സംശയമില്ല.

രാഹുൽ അമേഠിയിൽ മത്സരിച്ചിരുന്നുവെങ്കിൽ ദേശീയ തലത്തിൽ മത്സരം കൂടുതൽ ശ്രദ്ധിക്കപ്പെടുകയും ടിവി സംവാദങ്ങൾക്ക് അത് കൂടുതൽ ഊർജം നൽകുകയും ഇറാനിയെ കൂടുതൽ സമ്മർദ്ദത്തിലേക്ക് മാറ്റുകയും റായ്ബറേലി തിരഞ്ഞെടുത്തതിനേക്കാൾ ആക്രമണാത്മകമായി ഇത് കാണപ്പെടുകയും ചെയ്യുമായിരുന്നുവെന്ന് പാർട്ടിയിലെ ഒരു വിഭാഗവും കരുതുന്നു. എന്നാൽ, അമേഠിയിൽ മത്സരിക്കുന്നതിലെ അപകടസാധ്യതകൾ വളരെ വലുതായിരുന്നു. രാജ്യത്തിൻ്റെ മറ്റിടങ്ങളിലെ പ്രചാരണം വെട്ടിച്ചുരുക്കി മണ്ഡലത്തിൽ കൂടുതൽ സമയം ചെലവഴിക്കേണ്ടി വരും. പ്രധാന കോൺഗ്രസ് പ്രചാരകൻ ഒരു മണ്ഡലത്തിൽ കുടുങ്ങിക്കിടക്കുന്നത് ഉറപ്പാക്കുക എന്ന ബിജെപി കെണിയിൽ വീഴുന്നത് പോലെയാണെന്ന് പല കോൺഗ്രസ് നേതാക്കളും കരുതി. മറ്റ് സ്ഥാനാർത്ഥികൾക്ക് വേണ്ടിയുള്ള പ്രചാരണത്തേക്കാൾ ഇറാനിയെ പരാജയപ്പെടുത്തുന്നത് പ്രധാനമല്ലെന്നാണ് പാർട്ടിയുടെ വിലയിരുത്തൽ. എന്നിരുന്നാലും അമേഠി-റായ്ബറേലിയുടെ രാഷ്ട്രീയ മണ്ഡലത്തിൽ ഗാന്ധി കുടുംബത്തിൽ നിന്നുള്ള ഒരാളുടെ സാന്നിധ്യം കോൺഗ്രസിൻ്റെ ഭാവി രാഷ്ട്രീയത്തിന് അത്യന്താപേക്ഷിതമായിരുന്നു. ഇറാനിയോട് രണ്ടാം തവണ തോറ്റാൽ അത് രാഹുലിന്റെ രാഷ്ട്രീയ നിലയ്ക്ക് കളങ്കമുണ്ടാക്കുമെന്ന ഭയം അവരെ റായ്ബറേലി തിരഞ്ഞെടുക്കുവാൻ പ്രേരിപ്പിച്ചിരിക്കണം.

റായ്ബറേലി -അമേത്തി എന്നീ രണ്ട് സീറ്റുകളിൽ രാഹുലും പ്രിയങ്ക ഗാന്ധിയും മത്സരിക്കണമെന്നായിരുന്നു ഒരു വലിയ വിഭാ​ഗം കോൺഗ്രസ് നേതാക്കളുടെ ആ​​ഗ്രഹം. ഈ രണ്ട് നേതാക്കളും മത്സരിക്കുന്നത്, ഹിന്ദി ഹൃദയഭൂമിയിലെയും മറ്റിടങ്ങളിലെയും ശേഷിക്കുന്ന അഞ്ച് ഘട്ട തിരഞ്ഞെടുപ്പുകളിൽ കോൺഗ്രസ് പ്രവർത്തകരുടെയും പ്രതിപക്ഷ ക്യാമ്പിൻ്റെയും മനോവീര്യം ഉയർത്തുമെന്ന് ഈ വിഭാഗം കരുതുന്നു. എന്നാൽ ഇതിനെ വ്യത്യസ്തമായി കാണാനും യുപിയിൽ സഹോദരിയും സഹോദരനും വീണ്ടും ഒരു ‘രാജവംശ’മായി പോരാടുന്നുവെന്ന വിമർശനം ഉയർന്നുവരാതിരിക്കാനും രാഹുൽ ശ്രദ്ധിച്ചു. സോണിയാ ഗാന്ധി രാജ്യസഭയിലും രണ്ട് സഹോദരങ്ങൾ ലോക്‌സഭയിലും ഉള്ളതും, രാഹുലും പ്രിയങ്കയും അയൽ സീറ്റുകളിൽ മത്സരിക്കുന്നതും രാജവംശത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ധാരണകളെ ആഴത്തിലാക്കുമെന്ന അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഭയം വെറും തെറ്റായ സങ്കൽപ്പമല്ല, കാരണം ഇരുവരും തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ മത്സരിച്ചാലും ഇല്ലെങ്കിലും കോൺഗ്രസ് നേതൃത്വത്തിൻ്റെ അവിഭാജ്യ ഘടകമായി ​ഗാന്ധി കുടുംബം കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.

ഉത്തർപ്രദേശിൽ, തന്ത്രപരമായ ചെറിയ വിഡ്ഢിത്തം പോലും തിരഞ്ഞെടുപ്പ് ചലനാത്മകതയെ മാറ്റിമറിക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്. വെല്ലുവിളികളില്ലാത്ത ബി.ജെ.പി ആധിപത്യം എന്ന ധാരണയ്ക്ക് വിരുദ്ധമായി, ഉത്തർപ്രദേശ് ഈ തിരഞ്ഞെടുപ്പിലെ പ്രധാന യുദ്ധക്കളമായി മാറി, രണ്ട് മികച്ച സൈനികരെ പുറത്തെടുത്ത് ചെറുത്തുനിൽപ്പ് ദുർബലപ്പെടുത്താൻ കോൺഗ്രസിന് കഴിയില്ലെന്ന് രാഷ്ട്രീയ നിരീക്ഷകർ കരുതുന്നു. ഉത്തർപ്രദേശിന്റെ രാഷ്ട്രീയ കാലാവസ്ഥ കഴിഞ്ഞ കുറച്ച് ദിവസങ്ങളായി നാടകീയമായ മാറ്റത്തിന് വിധേയമായിട്ടുണ്ട്. സംസ്ഥാനത്തെ ആകെയുള്ള 80 സീറ്റുകളിൽ 75-ലധികം സീറ്റുകൾ ബി.ജെ.പി സ്വപ്‌നം കാണുമ്പോൾ, ഒന്നിലധികം നിഷേധാത്മക ഘടകങ്ങൾ കാരണം ബി.ജെ.പി 50-ലേക്കോ അതിൽ താഴെയോ എത്തുമെന്ന് ചില രാഷ്ട്രീയ നിരീക്ഷകർ പ്രവചിക്കുന്നു. ആദ്യ രണ്ട് ഘട്ടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ഫീഡ്‌ബാക്ക് സൂചിപ്പിക്കുന്നത് യുപിയിൽ ബിജെപിയുടെ കുതിച്ചു പായിലനെ ഇക്കുറി മൂക്കുകയറിട്ട് പിടിച്ചു നിറുത്താൻ കഴിയുമെന്ന് തന്നെയാണ്. ഇത് രാഹുലിന് യുപിയിൽ ചുവടുവെക്കുന്നത് ഏറെക്കുറെ അനിവാര്യമാക്കുന്നു. പ്രത്യേകിച്ച്, രാജസ്ഥാൻ, ബിഹാർ, മഹാരാഷ്ട്ര എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള റിപ്പോർട്ടുകൾ പ്രതിപക്ഷത്തിന് കൂടുതൽ അനുകൂലമായ ഒരു സാഹചര്യമാകുമ്പോൾ.

രാഹുലിൻ്റെ രാഷ്ട്രീയം ധാർഷ്ട്യവും ധൈര്യവും പ്രകടിപ്പിക്കുന്ന ഒന്നാണെന്നതിൽ ആർക്കും സശയം ഉണ്ടെന്ന് തോന്നുന്നില്ല. കൂടാതെ, സുരക്ഷാ ആശങ്കകൾ മാറ്റിവെച്ച്, കടുത്ത കാലാവസ്ഥയിൽ രാജ്യത്തുടനീളം നടക്കാൻ കഴിയുന്ന ഒരു നേതാവാണ് അദ്ദേഹം. പാർട്ടി ആവശ്യപ്പെടുന്ന ഏത് സീറ്റിലും താൻ മത്സരിക്കുമെന്ന് രാഹുൽ പരസ്യമായി പറഞ്ഞിട്ടുണ്ടെങ്കിലും പോക്കറ്റ് ബറോയിൽ നിന്ന് ഒളിച്ചോടിയ നേതാവിനെ വിശ്വസിക്കാൻ കഴിയില്ലെന്ന പ്രചാരണത്തിന് തയ്യാറെടുക്കുകയായിരുന്നു ബിജെപി. ഇത് മറ്റാരെക്കാളും നന്നായി മനസ്സിലാക്കിയ സോണിയ തന്നെയാണ് ഇരുവരും മത്സരിക്കണമെന്ന് ആഗ്രഹിച്ചത്. രാഹുൽ മാറി നിന്നാൽ മോദിയും സംഘപരിവാറും അദ്ദേഹത്തെ ഭീരുവായി ഉയർത്തിക്കാട്ടുമെന്ന് അവർക്കറിയാമായിരുന്നു. രാഹുൽ അമേഠിയെ പേടിച്ച് കേരളത്തിലെ വയനാട്ടിലേക്ക് ഓടിയെന്ന് നേരത്തെ തന്നെ ഇറാനി പറഞ്ഞിരുന്നു. കഴിഞ്ഞ അഞ്ച് വർഷമായി അമേഠിയിൽ അവരുടെ പ്രശസ്തി ഇടിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്, രാഹുൽ മത്സരിച്ചാൽ സീറ്റ് നിലനിർത്തുന്നത് അവർക്ക് ബുദ്ധിമുട്ടേണ്ടി വരുമായിരുന്നു. എന്നാൽ, അവരെ പൂർണമായും അവഗണിക്കാനാണ് കോൺഗ്രസ് തീരുമാനം.

ഗാന്ധി കുടുംബത്തിൻ്റെ പോക്കറ്റ് ബറോയാണ് അമേഠി. 1980-ൽ സഞ്ജയ് ഗാന്ധി സീറ്റ് നേടിയപ്പോൾ, 1981-ൽ രാജീവ് ഗാന്ധി തുടർച്ചയായി മൂന്ന് തവണ വിജയിച്ചു (സഹോദരൻ സഞ്ജയിൻ്റെ മരണശേഷം ഉപതിരഞ്ഞെടുപ്പ്), 1984, 1989. 1981-ൽ രാജീവ് 84.18% വോട്ടുകൾ നേടിയപ്പോൾ, വെറും 6 മാത്രം ലഭിച്ച ശരദ് യാദവിനെതിരെ. 1984ൽ എല്ലാ പ്രതിപക്ഷ പാർട്ടികളുടെയും പിന്തുണയോടെ സ്വതന്ത്രയായി മത്സരിച്ച മനേക ഗാന്ധിയെ 89% വോട്ടുകൾക്ക് പരാജയപ്പെടുത്തി. രാജീവ് 3.65 ലക്ഷം വോട്ടുകൾ നേടിയപ്പോൾ മേനകയ്ക്ക് 50,163 വോട്ടുകൾ മാത്രമാണ് ലഭിച്ചത്. രാജീവിൻ്റെ മരണശേഷം, 1999-ൽ സോണിയയ്ക്ക് വേണ്ടി സീറ്റ് വിട്ടുകൊടുക്കുന്നതിന് മുമ്പ് അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ സുഹൃത്ത് സതീഷ് ശർമ്മ രണ്ട് തവണ വിജയിച്ചു. 2004-ൽ രാഹുൽ രംഗപ്രവേശം ചെയ്തു, തുടർന്ന് 2009-ലും 2014-ലും സീറ്റ് നേടി. പക്ഷെ, 2019ൽ 55,120 വോട്ടുകൾക്ക് സ്മൃതി ഇറാനി രാഹുലിനെ പരാജയപ്പെടുത്തി.

ഉത്തർപ്രദേശിലെ റായ്ബറേലി ​ഗാന്ധി കുടുംബത്തിന് തികച്ചും അന്യമായ ഒരു മണ്ഡലമല്ല. 1952-ൽ സ്വതന്ത്ര ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യത്തെ പൊതുതെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ റായ്ബറേലി മണ്ഡലത്തിൽ ആദ്യം പോരാടിയത് തന്റെ മുത്തച്ഛനായ ഫിറോസ് ഗാന്ധിയാണ്. അന്ന് ഫിറോസ് വിജയിച്ചതോടെ തുടങ്ങിയതാണ് ആ ബന്ധം. 1957ൽ റായ്ബറേലിയിൽ നിന്ന് വീണ്ടും അദ്ദേഹം തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. 1960ൽ അദ്ദേഹം മരിച്ചതിനുശേഷം 1967ലും 1971ലും മുത്തശ്ശിയായ ഇന്ദിരാഗാന്ധി ആയിരുന്നു റായ്ബറേലിയെ സ്വന്തമാക്കിയത്. 1977ൽ അടിയന്തരാവസ്ഥയ്ക്ക് ശേഷമുള്ള തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ പരാജയപ്പെട്ടുവെങ്കിലും 1980-ൽ അവർ സീറ്റ് തിരിച്ചുപിടിച്ചു. അവർ കൊല്ലപ്പെട്ടതിനു ശേഷം കുടുംബ വിശ്വസ്തനായ അരുൺ നെഹ്‌റുവിന് സീറ്റ് കൈമാറിയെങ്കിലും, 1989-ൽ ബന്ധുവായ ഷീലാ കൗൾ ആയിരുന്നു മണ്ഡലത്തെ പ്രതിനിധീകരിച്ചത്. 1999-ൽ സതീഷ് ശർമ്മ സോണിയ വരുന്നതിനു മുമ്പ് സീറ്റ് നേടി തുടർച്ചയായി അഞ്ച് തവണ വിജയിച്ചു. സ്വതന്ത്ര ഇന്ത്യയുടെ ആദ്യ തിരഞ്ഞെടുപ്പു മുതൽ ​ഗാന്ധി കുടുംബത്തിന്റ നിയന്ത്രണത്തിലായിരുന്ന റായ്ബറേലിയിലേക്കാണ് കുടുംബത്തിന്റെ ഇളംതലമുറക്കാരന്റെ കടന്നുവരവ്. റായ്ബറേലി അദ്ദേഹത്തെ തള്ളുമോ അതോ കൊള്ളുമോ എന്നേ ഇനി അറിയുവാനുള്ളൂ.